mensen lijden elke dag honger. De meeste hiervan wonen in Afrika en Azië.
vrouwen in de armste landen werkt in de landbouw.
stijgt de oogst als vrouwen dezelfde landrechten en toegang tot landbouwmiddelen krijgen als mannen.
Tot wel 80 procent van het voedsel in het mondiale Zuiden betreft kleinschalige voedselproductie. Het zijn vooral de vrouwen die op het land werken. Toch worden hun rechten, zoals hun landrechten, slecht beschermd. Slechts 15% van de landbeheerders in Afrika is vrouw. Vrouwen krijgen vaak geen (goede) landbouwgrond toegewezen en eigendom en erfrecht van land is in veel landen slecht geregeld. Door de groeiende vraag naar vruchtbare landbouwgrond worden lokale boeren steeds vaker van hun land gejaagd. Vaak zonder inspraak of compensatie. Betere landrechten voor vrouwen en gemeenschappen zijn cruciaal voor de aanpak van honger en armoede.
Daarnaast ontbreekt het boerinnen aan een gelijkwaardige positie. Zij worden vaak niet betrokken in besluitvorming en hun enorme kennis wordt onvoldoende benut. Door zich te organiseren in coöperaties kunnen zij niet alleen hun productie en afzet verhogen, maar ook beter hun stem laten horen richting overheid en bedrijven. Het is namelijk cruciaal dat overheden investeren in kleinschalige landbouw en vrouwen in het bijzonder. Het potentieel is groot. Door vrouwen landrechten, inspraak en toegang tot landbouwsteun te geven, stijgt de gemiddelde oogst met 20 tot 30 procent. Een geweldig wapen in het terugdringen van honger, armoede en ongelijkheid.
Ook de klimaatcrisis is een grote bedreiging voor de oogsten van kleine boeren en boerinnen. Door langere periodes van droogte of juist extreme regenval mislukken de oogsten soms voor een heel seizoen. Dat betekent dat er lange tijd geen eten is. Als de klimaatverandering in dit tempo doorzet, zullen de oogsten van boeren in sommige landen in 2020 met 50% zijn afgenomen. Gelukkig weten we steeds meer over duurzame landbouw technieken die kleinschalige boeren en boerinnen weerbaar maken tegen klimaatverandering en die bijdragen aan duurzame voedselvoorziening.
Ayet Margret (37) uit Oeganda werd door haar man mishandeld en kon nauwelijks voldoende voedsel verbouwen om haar kinderen te voeden. Ze vond steun en kracht bij een REFLECT-groep van ActionAid in haar dorp, een plek waar boerinnen samenkomen om te leren over hun rechten. Ze volgde training in landbouwtechnieken en ondernemersvaardigheden, waardoor ze haar boerenbedrijf kon uitbreiden en daarmee haar leefomstandigheden kon verbeteren. Nu is ze voorzitter van de REFLECT-groep en helpt ze andere vrouwen in een soortgelijke positie.
“Vroeger was ik eenzaam en bang om naar bijeenkomsten te gaan. Nu spreek ik voor groepen en ga ik zelfs in gesprek met de overheid om de positie van boerinnen te versterken.”
Uit verschillende studies blijkt dat investeren in kleinschalige landbouw één van de meest effectieve manieren is om honger en armoede tegen te gaan. ActionAid organiseert boerinnen in bonden om hun positie te versterken. Samen roepen we overheden op meer te investeren in kleinschalige lokale voedselproductie en landrechten van vrouwen te beschermen. Ook helpen we boerinnen zich te weren tegen klimaatverandering met klimaatbestendige zaden en duurzame landbouwtrainingen. Tot slot doen we onderzoek naar landroof en brengen we internationale drijfveren daarachter, zoals verkeerd biobrandstofbeleid, aan het licht via lobby en campagnes. Tegelijkertijd steunen we de slachtoffers van landroof bij het opkomen voor het behoud van hun land of een passende compensatie.
...namen deel aan ‘Women2Kilimanjaro’: een massa-mobilisatie van boerinnen die vanuit 20 landen afreisden naar lokale chiefs, regeringsleiders en zelfs de Verenigde Naties om hun landrechten te claimen.
Dankzij een gezamenlijke EU-campagne besloten de Nederlandse overheid en de Europese Raad om het gebruik van biobrandstoffen uit voedselgewassen te beperken. Een groot succes, aangezien biobrandstoffen schadelijke effecten hebben op het gebied van milieu en mensenrechten in het Zuiden, zoals landroof en honger.
...in Oeganda profiteerden van een zadenproject, waarbij ze dankzij een leenstelsel zaden van elkaar konden hergebruiken. Hierdoor kunnen zij niet alleen hun kinderen voeden, maar zijn ze ook economisch zelfstandig. Het project is inmiddels uitgebreid naar andere regio’s.
...in vijf Afrikaanse landen konden via ActionAid hun toegang tot en controle over land en landbouwmiddelen vergroten. Georganiseerd in bonden kunnen de boerinnen nu aanspraak maken op zaden, landbouwgereedschap en krediet.
Door de jaren heen bracht ActionAid overal ter wereld vrouwen bijeen in boerinnenbonden. Zo droegen we in Malawi bij aan de oprichting en activiteiten van de Coalition of Women Farmers die inmiddels is uitgegroeid naar 60.000 leden en erkenning kreeg van UNESCO. In India hielpen we 27.000 Dalit vrouwen met hun aanvraag om land op eigen naam te registreren en ook in Mozambique, Sierra Leone en Guatamala brachten we duizenden vrouwen op de been.
In Kenia en Tanzania steunde ActionAid lokale boeren om landroof door biobrandstofbedrijven aan te vechten. Met succes. Ruim 30.000 mensen konden hierdoor hun land behouden.
Met een miljoen handtekeningen is het kleinschalige boeren in Oeganda gelukt om een landbouw – belastingverhoging tegen te houden.
Sophie Kwizera is Beleidsadviseur bij ActionAid in Nederland. Samen met ActionAid International voert ze campagnes voor eerlijke voedselsystemen, klimaatbestendige landbouw en landrechten voor vrouwen. Voorheen werkte Sophie op conflictresolutie in het Grote Meren gebied van Afrika bij The Hague Peace Projects.
Pagina aangepast op 28 februari 2024